ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΤΟΥ 2019
Βαπτισμένοι και απεσταλμένοι:
Η Εκκλησία του Χριστού σε αποστολή στον κόσμο
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές,
Για τον μήνα Οκτώβριο του 2019, ζήτησα από όλη την Εκκλησία να ζήσουμε μια εξαιρετική περίοδο ιεραποστολικότητας, ώστε να εορτάσουμε την εικοστή επέτειο της δημοσίευσης της Αποστολικής Επιστολής Maximum illud του Πάπα Βενεδίκτου ΙΕ’ (30 Νοεμβρίου 1919). Η προφητική διορατικότητα της αποστολικής του πρότασης, μου επιβεβαίωσε πόσο σημαντικό είναι σήμερα να ανανεώσουμε την ιεραποστολική στράτευση της Εκκλησίας, να επαναπροσδιορίσουμε, σύμφωνα με το ευαγγελικό πνεύμα, την αποστολή της να αναγγέλλει και να φέρνει στον κόσμο τη σωτηρία του θανόντος και αναστάντος Ιησού Χριστού.
Ο τίτλος του παρόντος μηνύματος είναι ταυτόσημος με το θέμα του ιεραποστολικού Οκτωβρίου: Βαπτισμένοι και απεσταλμένοι: Η Εκκλησία του Χριστού σε αποστολή στον κόσμο. Με τον εορτασμό αυτού του Οκτωβρίου, θα βοηθηθούμε πριν απ’ όλα να ανακαλύψουμε εκ νέου την ιεραποστολική σημασία της αφοσίωσής μας στην πίστη στον Ιησού Χριστό, πίστη που λάβαμε εντελώς δωρεάν και ως χάρη στο Βάπτισμα. Η ιδιότητά μας ως παιδιά του Θεού δεν είναι ποτέ μια ατομική κατάσταση, αλλά μια κατάσταση εκκλησιακή: από την κοινωνία με τον Θεό, Πατέρα και Υιό και Άγιο Πνεύμα, γεννιέται μια νέα ζωή μαζί με πολλούς άλλους αδελφούς και αδελφές. Και η θεϊκή αυτή ζωή δεν είναι ένα προϊόν προς πώληση – εμείς δεν κάνουμε προσηλυτισμό – αλλά ένας πλούτος για να δωρίσουμε, να διαδώσουμε, να αναγγείλουμε: Ιδού η σημασία της ιεραποστολής. Δωρεάν λάβαμε αυτό το δώρο και δωρεάν το μοιραζόμαστε (Βλ. Μτ 10,8), χωρίς να αποκλείουμε κανέναν. Ο Θεός θέλει όλοι οι άνθρωποι να σωθούν φθάνοντας στην επίγνωση της αλήθειας και στην εμπειρία της ευσπλαχνίας Του χάρη στην Εκκλησία, η οποία είναι το παγκόσμιο μυστήριο της σωτηρίας (Βλ Α’Τιμ 2,4· 3,15. Β’ Σύνοδος Βατικανού, Δογμ. Διάταξη Lumen gentium [«Το Φως των εθνών»], 48).
Η Εκκλησία βρίσκεται σε αποστολή στον κόσμο: η πίστη στον Ιησού Χριστό, μας δίνει τη σωστή διάσταση όλων των πραγμάτων και μας κάνει να βλέπουμε τον κόσμο με τα μάτια και την καρδιά του Θεού. Η ελπίδα, μας ανοίγει τους αιώνιους ορίζοντες της θεϊκής ζωής στην οποία πραγματικά μετέχουμε. Η αγάπη, την οποίαν προγευόμαστε στα Ιερά Μυστήρια και στην αδελφική αγάπη, μας ωθεί μέχρι τα πέρατα της γης (Βλ. Μιχ 5,3· Μτ 28,19· Πραξ 1,8· Ρωμ 10,18). Μια Εκκλησία σε έξοδο ως τα έσχατα σημεία της γης, απαιτεί μια διαρκή και σταθερή ιεραποστολική μεταστροφή. Πόσοι άγιοι, πόσες γυναίκες και άνδρες βαθιάς πίστεως, μας βεβαιώνουν, μας αποδεικνύουν, ότι είναι εφικτό και πραγματοποιήσιμο αυτό το απεριόριστο άνοιγμα, αυτή η φιλεύσπλαχνη έξοδος ως επείγουσα ώθηση της αγάπης και της εσωτερικής λογικής της δωρεάς, της θυσίας και της απόλυτης προσφοράς (βλ. Β’Κορ 5,14-21)! Να είναι άνθρωπος του Θεού, όποιος κηρύττει τον Θεό (βλ. Αποστ. Επιστολή Maximum illud).
Είναι μια εντολή που αφορά άμεσα τον καθένα μας: εγώ είμαι πάντοτε μια ιεραποστολή, εσύ είσαι πάντοτε μια ιεραποστολή. Κάθε βαπτισμένη και κάθε βαπτισμένος είναι μια ιεραποστολή. Όποιος αγαπά, κινητοποιείται, βγαίνει έξω από τον εαυτό του, προσελκύεται και προσελκύει, δίνεται στον άλλον και δημιουργεί σχέσεις που γεννούν ζωή. Κανείς δεν είναι περιττός και ασήμαντος για την αγάπη του Θεού. Ακόμη κι αν ο πατέρας μου και η μητέρα μου έφταναν στο σημείο να προδώσουν την αγάπη με το ψεύδος, το μίσος και την απιστία, ο Θεός ποτέ δεν θα αφαιρούσε το δώρο της ζωής, επειδή ανέκαθεν προορίζει κάθε παιδί του για τη δική του θεϊκή και αιώνια ζωή (βλ. Εφ 1,3-6).
Αυτή η ζωή μεταδίδεται σε μας μέσω του Βαπτίσματος, που μας χαρίζει την πίστη στον Ιησού Χριστό, νικητή της αμαρτίας και του θανάτου, μας αναγεννά κατ’ εικόνα και ομοίωση του Θεού και μας εισάγει στο σώμα του Χριστού, που είναι η Εκκλησία. Υπό αυτήν την έννοια, το Βάπτισμα είναι λοιπόν πραγματικά αναγκαίο για τη σωτηρία, διότι μας εγγυάται ότι είμαστε υιοί και θυγατέρες, πάντοτε και παντού, ποτέ ορφανοί, ούτε ξένοι ούτε σκλάβοι, στην οικία του Πατέρα. Αυτό που στον χριστιανό είναι μυστηριακή πραγματικότητα – της οποίας η εκπλήρωση συντελείται στη Θεία Ευχαριστία – παραμένει κλήση και προορισμός για κάθε άνδρα και γυναίκα εν αναμονή της μεταστροφής και της σωτηρίας. Πράγματι, το Βάπτισμα είναι μια υπόσχεση που πραγματοποιήθηκε, μια θεϊκή δωρεά που καθιστά το ανθρώπινο πρόσωπο υιό εν τω Υιώ. Είμαστε παιδιά των φυσικών γονέων μας, αλλά στο Βάπτισμα μάς δίνεται η πρωταρχική πατρότητα και η αληθινή μητρότητα: Δεν μπορεί να έχει τον Θεό ως Πατέρα, όποιος δεν έχει την Εκκλησία ως μητέρα (βλ. Αγ. Κυπριανός, Η ενότητα της Εκκλησίας, 4).
Έτσι, στην πατρότητα του Θεού και στη μητρότητα της Εκκλησίας έχει τις ρίζες της η αποστολή μας, διότι στο Βάπτισμα είναι έμφυτη η αποστολή η οποία εκφράστηκε από τον Ιησού με την πασχαλινή εντολή: όπως ο Πατέρας απέστειλε εμένα, έτσι αποστέλλω κι εγώ εσάς, πλήρεις Πνεύματος Αγίου για τη συμφιλίωση του κόσμου (βλ. Ιω 20,19-23· Μτ 28,16-20). Ανήκει στον χριστιανό αυτή η αποστολή, ώστε να μη λείψει από κανέναν η αναγγελία της κλήσης να γίνει θετός υιός, η βεβαιότητα της προσωπικής του αξιοπρέπειας, και της βαθιάς αξίας κάθε ανθρώπινης ζωής από τη σύλληψή της μέχρι τον φυσικό της θάνατο. Η διαρκώς διευρυνόμενη εκκοσμίκευση, όταν μετατρέπεται σε άρνηση καταφατική και πολιτισμική της ενεργού πατρότητας του Θεού στην ιστορία μας, εμποδίζει κάθε αυθεντική παγκόσμια αδελφοσύνη, η οποία εκφράζεται μέσα από τον αμοιβαίο σεβασμό της ζωής του καθενός. Χωρίς τον Θεό του Ιησού Χριστού, κάθε διαφορά καταλήγει σε ζοφερή απειλή, καθιστώντας αδύνατη οποιαδήποτε αδελφική συνύπαρξη και γόνιμη ενότητα του ανθρώπινου γένους.
Ο καθολικός προορισμός της σωτηρίας που προσφέρεται από τον Θεό δια του Ιησού Χριστού, οδήγησε τον Βενέδικτο ΙΕ’ στο να ζητήσει την υπέρβαση κάθε εθνικιστικού και εθνοκεντρικού κλεισίματος, κάθε ανάμιξης της αναγγελίας του Ευαγγελίου με τις αποικιακές δυνάμεις, με τα οικονομικά και στρατιωτικά συμφέροντά τους. Στην Αποστολική Επιστολή του Maximum illud, ο Πάπας υπενθύμιζε πως η θεϊκή καθολικότητα της αποστολής της Εκκλησίας απαιτεί να βγούμε από την ιδέα ότι ανήκουμε αποκλειστικά στην πατρίδα μας και στο έθνος μας. Η διεύρυνση του πολιτισμού και της κοινότητας στη σωστική καινοτομία του Ιησού Χριστού, απαιτεί την υπέρβαση κάθε είδους αδικαιολόγητης εθνοτικής και εκκλησιαστικής εσωστρέφειας. Και σήμερα η Εκκλησία συνεχίζει να έχει ανάγκη από άνδρες και γυναίκες, οι οποίοι, δυνάμει του Βαπτίσματός τους, ανταποκρίνονται με γενναιοδωρία στο κάλεσμα να βγουν από το σπίτι τους, από την οικογένειά τους, από την πατρίδα τους, από τη γλώσσα τους, από την τοπική τους Εκκλησία. Οι άνθρωποι αυτοί αποστέλλονται στα έθνη, στον κόσμο που δεν έχει ακόμη μεταμορφωθεί από τα Ιερά Μυστήρια του Ιησού Χριστού και της αγίας Εκκλησίας. Αναγγέλλοντας τον Λόγο του Θεού, μαρτυρώντας το Ευαγγέλιο και βιώνοντας με ενθουσιασμό τη ζωή του Πνεύματος, καλούν σε μεταστροφή, βαπτίζουν και προσφέρουν τη χριστιανική σωτηρία με σεβασμό στην προσωπική ελευθερία του καθενός, και έρχονται σε διάλογο με τους πολιτισμούς και τις θρησκείες των λαών στους οποίους έχουν αποσταλεί. Η ιεραποστολή στα έθνη, που είναι πάντοτε αναγκαία μέσα στην Εκκλησία, συμβάλλει έτσι ουσιαστικά στη διαρκή πορεία μεταστροφής όλων των χριστιανών. Η πίστη στο Πάσχα του Ιησού, η εκκλησιακή αποστολή που λάβαμε κατά το Βάπτισμα, η γεωγραφική και πολιτισμική έξοδος από τον εαυτό μας και από την οικία μας, η ανάγκη σωτηρίας από την αμαρτία και η απελευθέρωση από το προσωπικό και κοινωνικό κακό, απαιτούν η ιερή αυτή αποστολή να φθάσει μέχρι τα έσχατα της γης.
Η προνοιακή σύμπτωση με τη διεξαγωγή της Ειδικής Συνόδου για τις Εκκλησίες στην Αμαζονία, με οδηγεί στο να υπογραμμίσω πόσο η αποστολή που μας εμπιστεύτηκε ο Ιησούς με τη δωρεά του Πνεύματός του, παραμένει επίκαιρη και αναγκαία και γι’ αυτές τις χώρες και τους κατοίκους τους. Μια νέα Πεντηκοστή ανοίγει διάπλατα τις πόρτες της Εκκλησίας, ώστε καμία κουλτούρα να μη μένει κλειστή στον εαυτό της και κανένας λαός να μην είναι απομονωμένος, αλλά ανοικτός στην καθολική κοινωνία της πίστεως. Κανένας να μην μένει κλεισμένος στο “εγώ” του, στην αποκλειστικότητα της δικής του εθνοτικής και θρησκευτικής συνείδησης. Το Πάσχα του Ιησού καταργεί τα στενά όρια κόσμων, θρησκειών και πολιτισμών, καλώντας στη διεύρυνση αυτών των ορίων, με σεβασμό στην αξιοπρέπεια του άνδρα και της γυναίκας, και προς μια βαθύτερη μεταστροφή στην αλήθεια του αναστημένου Κυρίου, ο οποίος χαρίζει την αληθινή ζωή σε όλους.
Επί του θέματος αυτού, μου έρχονται στο νου τα λόγια του Πάπα Βενεδίκτου ΙΣΤ’ στην αρχή της συνάντησης με τους Λατινοαμερικανούς Επισκόπους στην Aparecida της Βραζιλίας, το 2007. Λόγια που επιθυμώ εδώ να αναφέρω και να τα κάνω δικά μου: «Τι σήμαινε για τις χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής η αποδοχή της χριστιανικής πίστεως; Γι’ αυτούς σήμαινε ότι γνώρισαν και δέχτηκαν τον Χριστό, τον άγνωστο Θεό που οι προγονοί τους, χωρίς να το γνωρίζουν, αναζητούσαν στις πλούσιες θρησκευτικές παραδόσεις τους. Ο Χριστός ήταν ο Σωτήρας τον οποίον λαχταρούσαν σιωπηλά. Σήμαινε ακόμη ότι έλαβαν, μέσω του ύδατος του Βαπτίσματος, τη θεϊκή ζωή που τους κατέστησε θετά παιδιά του Θεού. Ότι έλαβαν, επίσης, το Άγιο Πνεύμα που ήλθε να γονιμοποιήσει τις κουλτούρες τους, εξαγνίζοντάς τες και αναπτύσσοντας τα πολλά σπέρματα και σπόρους που ο ενσαρκωμένος Λόγος είχε θέσει σ’ αυτές, κατευθύνοντάς τες έτσι προς τους δρόμους του Ευαγγελίου. […] Ο Λόγος του Θεού, γινόμενος σάρκα στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού, έγινε επίσης ιστορία και πολιτισμός. Η ουτοπία να δοθεί ξανά ζωή στις προκολομβιανές θρησκείες, ξεχωρίζοντάς τες από τον Χριστό και την παγκόσμια Εκκλησία, δεν θα ήταν μια πρόοδος, αλλά μια οπισθοδρόμηση. Στην πραγματικότητα, θα ήταν μια επιστροφή σε μια ιστορική στιγμή αγκυροβολημένη στο παρελθόν» (Λόγος κατά την εναρκτήρια Συνεδρία, 13 Μαΐου 2007: Insegnamenti III, 13 (2007), 855-856).
Στην Αειπάρθενο Μαρία, τη Μητέρα μας, εμπιστευόμαστε την ιερή αυτή αποστολή της Εκκλησίας. Ενωμένη με τον Υιό της, ήδη από την Ενσάρκωση, η Παναγία έθεσε τον εαυτό της αμέσως σε κίνηση και αφέθηκε να συμμετάσχει ολοκληρωτικά στην αποστολή του Ιησού. Στα πόδια του σταυρού, η αποστολή του Ιησού έγινε και δική της αποστολή: να συνεργαστεί ως Μητέρα της Εκκλησίας στη γέννηση, δια του Πνεύματος και της πίστεως, νέων υιών και θυγατέρων του Θεού.
Θα ήθελα να ολοκληρώσω το μήνυμά μου με δυο σύντομα λόγια για τα Ποντιφικά Ιεραποστολικά Έργα, τα οποία είχαν ήδη προταθεί στην Επιστολή Maximum illud ως ιεραποστολικά εργαλεία. Τα Ποντιφικά Ιεραποστολικά Έργα εκφράζουν την υπηρεσία τους στην καθολικότητα της Εκκλησίας ως ένα παγκόσμιο δίκτυο που στηρίζει τον Πάπα στον ιεραποστολικό ζήλο του με την προσευχή, η οποία είναι η ψυχή της ιεραποστολής, και με την αγάπη των χριστιανών που είναι διεσπαρμένοι σε όλο τον κόσμο. Η προσφορά τους βοηθάει τον Πάπα στον ευαγγελισμό των κατά τόπους Εκκλησιών (Έργο για τη Διάδοσης της Πίστεως), στην εκπαίδευση του τοπικού κλήρου (Έργο του Αγίου Αποστόλου Πέτρου), στη διαμόρφωση μιας ιεραποστολικής συνείδησης των παιδιών όλου του κόσμου (Έργο για την Αγιοσύνη των Παιδιών) και στην ιεραποστολική διάπλαση της πίστεως των χριστιανών (Ποντιφική Ιεραποστολική Ένωση). Ανανεώνοντας την υποστήριξή μου στα Έργα αυτά, εύχομαι ο Έκτακτος Ιεραποστολικός Μήνας του Οκτωβρίου 2019, να συμβάλλει στην ανακαίνιση της ιεραποστολικής τους υπηρεσίας προς στήριξη της διακονίας μου.
Στους ιεραποστόλους, άνδρες και γυναίκες, και σε όλους αυτούς που με οποιονδήποτε τρόπο συμμετέχουν, δυνάμει του Βαπτίσματός τους, στην ιεραποστολή της Εκκλησίας, χορηγώ την από καρδίας ευλογία μου.
Εκ του Βατικανού, 9 Ιουνίου 2019, Πανήγυρη της Πεντηκοστής.
+ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ
Μετάφραση: Πέτρος Ανδριώτης